1. Taze balık; Geniş bir kategori ama oy verenler boyle düşünüyor. Taze balık, mümkün olan en az müdahaleyle (mesela ızgara olarak), en güzel yiyeceklerden biri.

2. İstakoz Istakoz Kabuklu deniz ürünlerinin krali. En iyisini yemek istiyorsaniz canli canli alip kendiniz oldurmek zorundasiniz. (Eziyete derhal son vermek icin kaynar suya bas asagi sokulmasi gerekiyor.) Ic organlari cikarilan istakoz haslanabilir, izgara yapilabilir, buharda pisirilebilir. Sonra da erimis tereyag, limon suyu veya mayonezle servis edilir.

3. Biftek Dunyanin her yaninda etoburlarin ruyasi. Damak zevkinize gore pismis, hafif yagli ve sulu kirmizi eti Arjantin’de de, Paris’te de, Istanbul’da da bulabilirsiniz.

4. Thai yemegi Eksi, tatli, aci ve tuzlu tadlarin baharatlarla zenginlestirilmis hali. Ana malzeme pirinc. Zaten Thai dilinde yemek yemek, pirinc yemek demek. Baslangic, ana yemek, tatli gibi bir ayrim yok. Yemek sonrasi taze meyve disinda bir sey de yok.

5. Cin yemegi Cinlilere gore yemek yerken barbarligi temsil eden catal bicagi kullanmaktansa, sûkûnet temsilcisi cubuklari kullanmak gerek. Tibbi ozellikler de tasiyan Cin mutfagi, dunyanin en zengin ve en gelismis mutfaklarindan biri.

6. Dondurma En basarili sut urunlerinden biri. Ticari uretimine 1851′de Baltimore’da Jacob Fussell baslamis. Dondurma yerken soguktan basinizi agritmamanin careleri; yavas yiyin ve dondurmayi ust damaginiza yapistirmayin.

7. Pizza Napoli’de yaratilan ilk pizzalarda yalnizca peynir, yag, sarmisak ve domates vardi. Biraz da kekik. Otantik pizza icin tugla firin ve odun atesi gerekiyor.

8. Yengec Gurmeler nezdinde istakozdan daha az itibar gorse de agiz sulandirici bir deniz urunudur kendisi. Beyaz eti, kiskaclarin icindedir, govdesindeki kahverengimsi kisim da cok lezzetlidir. Kahverengi ekmek, tereyag ve mayonezle soguk olarak servis edebilir ya da beyaz etini makarnaya karistirabilirsiniz.

9. Curry Aslinda tek bir baharat (kori) degil, bir pisirme sekli. Hindistan’da kullanilan bir deyim de degil. Ingilizler, kirmizi biber, kimyon, kisnis ve zerdecalla pisirilen yemeklere boyle diyor. Somurge doneminde Hint baharatlarindan etkilenen Ingiliz subaylari tarafindan ithal edilmis bir pisirme sekli. Yogurtla ve birayla iyi gidiyor.

10. Karides Tazesinin yerini hicbir sey tutmaz. Kaynar tuzlu suda bir iki dakikada hazirlanan jumbo karidesin tereyagli ve kirmizi biberli izgarasi da makbul. Kucuk karidesleri soguk olarak, limon suyu ve tereyagli kahverengi ekmekle ya da salatada yiyebilirsiniz.

11. Moreton Korfezi bocegi Listeye Avustralya’dan giren bu kabuklu, aslinda bocek falan degil. Leziz beyaz etinin tadi istakozu andiriyor. Memleketinde barbeku edilmis olarak, buz gibi birayla cok tuketiliyor.

12. Clam chowder Ingiliz ve Fransiz balikcilarin icadi oldugu soylenen ve kum midyesi, taze balik, sebze, bacon ile krema ya da sutle hazirlanan bu koyu corba, Amerikalilar tarafindan da benimsenmis. Moby Dick’in bir bolumunde uzun uzun bahsi geciyor.

13. Barbeku En utangac erkegi bile usta bir sef haline getiren barbeku, bildigimiz mangal iste. Burada, mangalda pisirilenlerden soz ediyoruz tabii. Piknik ve bahce partilerinin vazgecilmez unsuru. Bol salata ve ekmekle is bitiyor.

14. Pancake Bir erkegin mutfakta cocuk mu, yetiskin mi oldugunu anlamak icin birebir (mis). Un, yumurta ve sut karistirilarak hazirlanan bu basit yiyecegi havada kirilmadan cevirip iki yuzunu de pisirmek maharet istiyor.

15. Makarna Cabucak hazirlanisi, herkesin favori yemegi yapiyor makarnayi. Un ve sudan yapilani, bir de yumurtali olani var. 600′den fazla da cesidi.

16. Midye Bruksel’in midye ve kizarmis patates ikilisi. Genellikle buharda pisirilen midyenin esas mevsimi kis. Haslandiktan sonra kabugu acilmamis midye bozuk demektir, haberiniz olsun.

17. Cheesecake En sismanlatici cheesecake konusunda ABD’nin birinciligi tartisilmaz, tabii en ‘iyi’ler de ABD’den cikiyor. New York da bu lezzetli tatlinin merkezi olarak kabul ediliyor. Italyanlar, cheesecake’i ricotta peyniri ile polenta adi verilen misir unu peltesiyle veya badem, rom, kirmizi pancar yapraklariyla yaparken Ruslar Paskalya’da yenen zengin, ozel bir tarife sahip…

18. Kuzu eti Kizarmis, naneli bir kuzu etine ya da sarimsak ve biberiyeli kuzu pirzolasina karsi koymak pek mumkun degil. Evde ‘anne’ tarifiyle yapilanlarin disinda ‘kuzu eti’ yemek icin en iyi ulke Ispanya. Yeni Zelanda da bu konuda unlu. Ozellikle Maori yerlilerinin ‘hangi’ adi verilen, topragin altindaki firinlarda sebzeyle birlikte buharda pisirilen kuzu eti denemeye deger.

19. Kremalı çay Kesinlikle Ingilizler’e ozgu… Kremanin cok iyi olmasi sart. Britanya’nin Devonshire ve Cornwall bolgelerinin kremasi bir numara olarak kabul ediliyor. Yaninda ev yapimi cilek receli ve yine Ingilizler’e ozgu ‘scone’ adi verilen kurabiyeler tavsiye ediliyor.

20. Timsah eti Gecmis donemlerden bu yana ABD’nin Florida eyaletinde derileri ve etleri icin avlandiklari bilinen timsahlar, bugun koruma altindaki hayvanlar arasinda. Dolayisiyla ‘birinci sinif’ mutfaklarda yer almiyor, timsah eti… Tadi neyi mi andiriyor? Urkutucu goruntusunun aksine gayet yumusak, yagsiz en favori yeri ise kuyrugu. Etinin tadi ise domuz, tavuk, tavsan etinin kombinasyonu gibi…

21. Istiridye Asirlardir sohretinden bir sey kaybetmeyen bir afrodizyak. Roma Imparatorlugu’nun devasa ‘libido’sunun bu basit ‘yumusakca’ uzerine kurulu oldugu soylenir. Oyle ki imparatorlar kolelerini istiridye toplamak icin Ingiltere kiyilarina gonderir, istiridyenin kilosu altinla es tutulurmus. Biraz limon suyu ya da ‘konsantre aci bir sos’ olan ‘Tabasco’ ile yenilmesi tavsiye ediliyor.

22. Kanguru 20. yuzyila kadar kanguru eti, Avustralya yerlileri Aborjinler’in favori yemegiydi. Daha ucuz olan koyun ve sigir etinin yayginlasmasiyla populerligini kaybetti. Avustralya milliyetciliginin patladigi 1970′lerin ortasinda yine sofralarda yerini aldi. Geyik eti gibi yag ve kolesterol orani dusuk. Bonfilesi var; kebabi, guveci, boregi de yapiliyor.

23. Çikolata Cikis yeri Latin Amerika. Mayalar ve Aztekler, tropikal kakao agacinin tohumlarindan yapilan yogun bir icecegi, statu ve zenginlik sembolu olarak kabul ederdi. Ispanyol kasifler sayesinde Avrupa da bu muthis tatla tanisti. Cikolatayi neden bu kadar cok seviyoruz? Birinci neden agizda erimesi ki cikolatanin erime noktasi vucut sicakliginin biraz altinda… Ayrica cikolata yerken vucut endorfin salgiliyor ve mutlu hissediyoruz. Hatta bazi bilimadamlarina gore mutlulugu yuzde 50 oraninda artiriyor.

24. Sandviç Atkins Diyeti gibi gunumuzun populer diyetlerine ragmen ayakta kalmayi basardi! ‘Sandvic’e adini veren ise ’4. Sandwich Kontu’ Ingiliz aristokrat John Montagu. Kriket maclari arasinda kremali cayla birlikte yenilmeye baslandi, gunumuzde ise farkli damak tatlarina gore pek cok cesidi var.

25. Meze BBC’nin hazirladigi bu listede ‘Greek food’ olarak yer alan 25′inci kategoriye ‘meze’ dedik cunku Turk mutfaginin da demirbaslarini iceriyor; patlican yemegi ‘musakka’, humus, tarama, zeytinyagli dolma gibi… Ustelik sert-yagsiz salata peyniri (feta), salatalik, domates ve soganla yapilip zeytinyagiyla tatlandirilan ‘Greek Salad- Yunan Salatasi’na ovguler duzuluyor.

26. Burger Cheeseburger mi cift kofteli ‘double’ mi yoksa uc kofteli devasa ‘triple’ mi? Yillar gectikce cesitlenen ‘hamburger’, domuz eti anlamina gelen ‘ham’ ve ‘burger’ kelimelerinden olusuyor ki bu durum biraz yaniltici. Cunku koftesinde (genellikle tum ulkelerde boyle) domuz eti yok. Bir rivayete gore adini Almanya’nin Hamburg kentinden aliyor. Kokeninin Mogollara kadar uzandigini soyleyenler de var. Amerikalilar tarafindan cok seviliyor ve 20. yuzyilin ortalarindan itibaren ‘hamburger’ ya da ‘burger’ olarak benimseniyor. Rock’n roll kusagiyla zirveye cikiyor.

27. MeksIka yemegi Sicak, baharatli ve renkli; MeksIka gibi! Ispanyol kasifler tarafindan Avrupa’da da tanindi ve cesitli sebzelerle daha da zenginlesti. Ortaya Hispanik- Ispanyol bir mutfak cikti. KlasIk tatlardan ornek verelim; burrito (icinde et, tavuk, fasulye olan ‘durum’ benzeri bir MeksIka yemegi) ve enchiladas (‘MeksIka gozlemesi’ olarak bilinen tortilla’ya sarili tavuklu ya da peynirli, aci soslu, MeksIka kremali bir yemek)…

28. Kalamar En lezzetli deniz urunlerinden. Yilin her doneminde taze olarak yenebiliyor, derin dondurucuda saklanabiliyor. Japonya’nin buyuk kalamari (ika deniyor) cok unlu. Halka seklinde ya da butun olarak izgara yapilabiliyor. Japonlar’in zencefil ve soya soslu ozel bir tarifi de var.

29. ABD’de ‘diner’ kahvaltisi Amerikalilar gunun ilk yemegine cok onem verir. Sofrada adeta yok yokturmaple suruplu (akcaagac) pancake’ler, waffle’lar, ev isi kizarmis patatesler, yumurta, bacon ve sosisler… Aksam, cay saatine kadar acikmamaniz garanti.

30. Somon Bu balik cogalmak icin dogdugu akarsuya goc etmesiyle bilinir. Denizden geri donus yolculuklarinda, akintiya karsi atlar ve genellikle de boyle yakalanirlar. Pasifik ve Atlantik Okyanusu’nun aciklarinda cok fark edilmezler. Omega-3 yag asidi acisindan zengindir. Firinda pisirilebilir, izgarasi ya da kizartmasi da yenir. Fumesi de nefistir.

31. Geyik eti Ciftlik hayvanlarina alternatif saglikli bir et. Yag orani dusuk. Protein, demir, potasyum ve fosfor (disler ve kemikler icin cok yararli) icerir. Yurtdisinda marketlerde satiliyor.

32. Guinea pig Guney Amerika kokenli bu sevimli hayvan, Inkalar’in geleneksel yemegiydi. Yagda ya da ateste kizartilarak hazirlaniyor. Bu yumusak kemirgenin etinin tadi tavsan etine benziyor.

33. Köpek balığı Cin Mutfagi’nin vazgecilmezlerinden. Corbasi cok unlu, yalniz hayli pahali. Ornegin bir kopekbaliginin yuzgeclerinden yapilan bu corbanin fiyati 10 bin pound’a (yaklasIk 24 bin 500 YTL) kadar cikabiliyor. Protein acisindan zengin.

34. Susi Japonya’da bir sanat olarak kabul ediliyor. Bir susi ustasi on yilda sef mertebesine yukseliyor. Bu pirinc ve cig baliktan olusan lezzetli ‘rulo’lar, soya soyu, wasabi adi verilen sert hardali ve zencefille servis ediliyor.

35. Paella Ispanyol yemegi. Bolgelere gore farkli tarifleri olsa da sig metal bir tavada pirincle yapiliyor. Icinde et ya da deniz urunleri, sebze, safran ve zeytinyagi var.

36. Barramundi Kuzey Avustralya’nin, kilosu 60′a kadar cikan unlu baligi. Bir testere gibi olan solungaclari sayesinde aglari yirtip kacabiliyor. Cok zor yakalaniyor.

37. Ren geyigi Ren geyigi asirlar boyunca Norvec, Isvec ve Finlandiya’da ulasimda kullanildi, derisinden kiyafet yapildi, eti sofralarin bas kosesinde yerini aldi. Dili ve kalbi lezzetli ama eski donemlerdeki gibi ragbet gormuyor. Dunyanin baska bolgelerinde ise tutsulenmis ren geyigi eti bulunabiliyor.

38. Kebap Ulkemizin yegane gururu kebap, BBC’nin listesine 38. siradan giriyor. Sis kebap, patlicanli kebap, Adana, Urfa, Beyti, doner… Dunyanin pek cok ulkesinde artik bu lezzet taniniyor.

39. Eskalop Denizlerin altindaki bir hazine gibi, pahali ve lezzetli. Istiridyeye benziyor. Pisirme suresi cok kisa cunku o kendine ozgu zengin tadini korumasi sart. Buharda sarimsak ve limonla pisirin, nefis eskaloplar servise hazir!

40. Avustralya böreği Kokeni Ingiltere ama Ingilizler gibi borekleri de bu kitaya goc edince Avustralyalilar sahiplendi. Orta sinifin favorisi. Patatesli, etli olarak hazirlaniyor, tart hamurunda pisiriliyor. Ozellikle rugby ve kriket maclarinda birayla iyi gidiyor.

41. Mango Bu meyvenin Hint kulturunde ‘gizli’ bir rolu oldugunu biliyor muydunuz? Hint mitolojisine gore mango agaci Tanri’nin yaratilisinin bir transformasyonu ve aski sembolize ediyor. Mango tropikal ve yari tropikal ulkelerde yetisiyor. Yuzden fazla cesidi var; sari, kirmizi, turuncu, yesil…

42. Durian meyvesi Guneydogu Asya’nin bu ilginc meyvesinin dis kabugu sert, keskin ve dikenli. Garip goruntusunden daha da garip olan ise tikanmis kanalizasyon gibi kokan ic kismi. Oyle kotu kokuyor ki Singapur gibi bazi ulkeler otellere bile bu meyveyi sokmuyor; toplu tasimada ve ucaklarda da yasak. Afrodizyak ozellikleri oldugu biliniyor, tadi ise koyu krema ve cilek karisimina benziyor. Enfes yani…

43. Ahtapot Adi ‘sekiz ayakli’ anlamina geliyor. Bu vantuzlu yumusakca, Akdeniz ulkelerinde ve Japonya’da cok populer. Yemeden once yere vurularak yumusatilir. Kizartilir ya da haslanir.

44. Kaburga Barbekuden fumeye kadar farkli tarzlarda hazirlanabiliyor. Ozellikle ‘Guney Amerika tarzi’ populer; bal, ketcap, limon, Tabasco sosu, biber, seker, sarimsak ve hardalla marine ediliyor.

45. Rozbif Fransizlar nasil ki kurbaga bacagini kimseye kaptirmazlar, Ingilizler de ‘rozbif’lerine sIki sIkiya baglidir. Firinda agir ama yuksek ateste pisirilen et, ince ince dilimlenerek servis edilir. Hafiftir.

46. Tapas Ispanyol mezeleri diyebiliriz. Barlarda ickinin yaninda servis edilir. Nelerden olusur? Zeytin, deniz urunleri, kofte, soslu mantar, sebze ve tortilla…

47. Jerk tavuk ve domuz Jamaika tarzi et pisirme sekline ‘jerk’ deniyor. (Ingilizce’de gorgusuz, aptal anlamina geliyor!) 1200 yildir kullanilan bu pisirme tarzinda, tavuk ya da domuz eti barbekude pimento adi verilen tatli, taze kirmizi biberlerle hazirlaniyor. Yaninda rom ve Bob Marley sarkilari tavsiye edilir.

48. Haggis Geleneksel bir Iskoc yemegi… Koyun yuregi, akcigeri, karacigeri iyice kiyildiktan sonra haslanir ve cesitli baharatlarla birlikte koyunun midesine doldurulur. Iki saat sureyle haslanir. Ne kadar istah acici degil mi?!

49. Havyar Roma Imparatorlugu’ndan bu yana pahali ve luks bir lezzet. Hazar Denizi’nde yasayan mersin baligindan elde edilen yumurtalarin tuzlanmasiyla hazirlanir. Sampanyayla cok iyi gider.

50. Cornish boregi Ingiltere’ nin Cornwall yoresine ozgu etli, sebzeli borek. Maden iscilerinin acik borek ve turtalardan zehirlenmemesi icin kesfedilmis. Hamurun kivrilmasiyla ic malzeme dokulmuyor, acikta kalmiyor. Dolayisiyla hem hijyenik hem de iscileri kotu sanstan kollayan ‘mucizevi’ bir ozelligi olduguna inaniliyor.